Toplam Okunma 0
Artık ömrümüz bilgisayar başında geçiyor ve bilgisayarı daha yetkin kullanabilen körler daha çok hayatın içinde olabiliyor. Hayatın içinde elbet profesyonel kimliklerimizle de bulunuyoruz. Bir dilekçe yazmaktan rapor yazmaya, ödev yapmaktan iş başvurusu yapmaya kadar pek çok şey bilgisayarda yazabilmeyi gerektiriyor; ama bu yazdıklarımız ne kadar doğru? Ya da noktadan sonra boşluk verdik mi ya da açtığımız parantezi kapattık mı? Yaptığımız işin içeriği mükemmel bile olsa, bütün bu ufak tefek hatalar ortaya çıkardığımız ürünün değerini düşürüyor. Bu yazıda bildiğim kadarıyla bu hataları nasıl bulacağımızı ve nasıl düzelteceğimizi anlatacağım.
Bu anlatımda, işletim sistemi olarak Windows 7, kelime işlemci program olarak Microsoft Office Word 2010 ve ekran okuyucu olarak da JAWS 16 kullanıyorum.
Office Word programında yanlış yazılan kelimeleri tespit etmenin birden çok yolu var. Öncelikle yapmamız gereken şey, programın yazı dilini ayarlamaktır. Bunun için kontrol + a yaparak tüm metni seçmemiz gerekiyor. Sonra, alt tuşuyla menüyü açıp gözden geçir menüsünü bulup oradan da “dil” alt menüsünden yazım denetleme dilini ayarla denilen menüyü açıyoruz. Burada program için bulunan tüm diller yer alıyor. Bunların arasında ok tuşlarıyla ya da istediğimiz dilin baş harfine basarak dolaşabiliriz. İstediğimiz dili seçtikten sonra enter tuşuyla işlemimizi tamamlayabiliriz. Word programında hızlı ayarlar ayarlarında değişiklik yaparak, ekran okuyucu programımızın bize yanlış yazılan kelimeleri söylemesini sağlayabiliriz. Bunun için JAWS tuşu + v yaparak hızlı ayarlar “quick settings” menüsünü açıyoruz. Burada ok tuşlarıyla yazım yanlışlarını sapta “spelling error detection” seçeneğini bulup boşluk tuşuna basarak etkin hale getirmemiz gerekiyor. Bu değişikliği yaptığımızda, belgemizi yukarı aşağı ok tuşlarıyla satır satır okurken JAWS programı bize yazım yanlışı “Spelling error” diyecek; kelime kelime okuduğumuzda da yanlış yazılan kelimenin başında aynı şeyi söyleyecek. Kelimeyi seçip uygula tuşuna basınca bize kelimenin benzer yazılışlarını çıkartacak, yazmak istediğimiz kelimenin üstüne gelip enter tuşuna basmamız düzeltmek için yeterli olacaktır. Tabi kelimeyi ok tuşlarıyla inceleyip kendiniz de yazım yanlışını düzeltebilirsiniz.
Yanlış yazılan kelimeleri bulmanın bir başka yolu ise, JAWS tuşu + z tuşlarına basarak seri dolaşım tuşlarını etkinleştirmek “quick keys on”. Sonrasında m harfine bastığımızda imleç yanlış yazılan kelimelerin başına gidecek. Kelimenin başındayken yine JAWS tuşu + z basarak seri dolaşımdan çıkarak kelimeyi seçip uygulama tuşuna bastığımızda önerilen yazılışları görebiliriz.
Yanlış yazılan kelimeleri bulmanın üçüncü yolu ise JAWS tuşu +shift + l tuşlarına basmaktır. Bu şekilde yanlış yazılan kelimeler listelenir, ok tuşlarıyla kelimenin üzerine gelip enter tuşuna basarsak yanlış yazılan kelimenin başına gitmiş oluruz. Yine kelimeyi seçip uygula tuşuna basarsak önerilen kelimeleri görebiliriz. Bazen yanlış yazdığımız kelimeler olduğu halde JAWS tuşu + shift + l tuşlarına bastığımızda JAWS bize yazım yanlışı yok diyebilir. Bu durumda JAWS tuşu ve z harfine basıp m tuşuyla kontrol etmek faydalı olabilir.
Yazım yanlışlarını bulduk ama cümleye büyük harfle başlamadığım oldu mu? Peki fazladan boşluk bıraktığım yerler var mı? Bunun kısa yolu başlat + alt +ı tuşlarına basmak. Bunu kontrol + home tuşlarıyla belgenizin başına gittikten sonra yapın, eğer belgenin ortalarında bir yerlerde bu tuş kombinasyonuna basarsanız belgenizde imlecin o anda olduğu yerden sonraki kısmını kontrol etmiş olursunuz. JAWS imlecinizi tutarsızlık bulunan yerin başına götürecek ve size tutarsızlığın da ne olduğunu söyleyecek.
Bunların hepsini birden yapmanın bir yolu var mı diyorsunuz değil mi? Evet var, f7 tuşu bunların hepsini yapıyor. Yine belgenizin başına gidin ve f7 tuşuna basın, eğer yazım yanlışı varsa JAWS size sözlükte olmayan diyecek, tab tuşuna bastığınızda önerilen kelimeleri göreceksiniz. Eğer yazmak istediğiniz kelime önerilenlerin içinde varsa, o kelimenin üzerindeyken enter tuşuna basmanız yeterli olacak. Tab tuşuna basmaya devam ederseniz sözlüğe ekle, yok say, tümünü yok say gibi diğer seçenekleri de göreceksiniz. Siz bu sözcükle yapmak istediğinizi yapınca, Word size sıradaki yazım, imla ve ya dilbilgisi yanlışını ya da fazladan boşluk bırakılması gibi tutarsızlıkları gösterecek. Bu şekilde kontrol ettiğinizde yazı tipi değişikliği gibi tutarsızlıkları yakalayamazsınız, o nedenle başlat + alt+ ı tuşlarıyla bu tip tutarsızlıkları da ayrıca kontrol etmek faydalı olabilir.
İngilizce Türkçe klavye arasında bocalayan birisi olarak, bu yazıyı yazarken de tüm bu kontrolleri yapıyorum. Umarım bu anlatılanlar size daha profesyonel belgeler oluşturmak konusunda yardımcı olur.