Ekran okuyucu programlar biz görmeyenlerin hayatında inanılmaz büyük bir yere sahip ve gün geçtikçe de bizim için önemleri artıyor. Çok karmaşık programlar olmasalar da, yine belli bir öğrenme ve alışma süreci gerektiren bu yazılımlar, acaba tüm görmeyenlere hitap ediyor mu? Diyelim ki altmış yaşınızdan sonra görmenizi kaybettiniz. Bu yaşınıza kadar bilgisayarla pek haşır neşir değildiniz. Gazetenizi elinize alıp okuyor, haberleşmek istediğiniz dostlarınıza cep telefonunuzdan mesaj atıyor, bir yere dilekçe yazmanız gerektiğinde elinize kağıdı kalemi alıp yazabiliyordunuz. Şimdi, bilgisayar size yaptığınız tüm bu faaliyetleri sürdürmede yardımcı olabilir; ama hem bilgisayar kullanmayı hem de ekran okuyucu aracılığıyla bilgisayar kullanmayı öğrenmeniz gerekiyor. Diyelim ki hem görmeyen hem de çeşitli fiziksel kısıtlılıkları olan bir bireysiniz. Aşağı yukarı oklara basmak neyse de, control + alt+ shift + M tuş kombinasyonunu kullanmanız gerektiğinde ne olacak? Belki yalnızca tek bir eliniz var ya da birkaç parmağınızı kullanabiliyorsunuz, öyleyse bir görmeyen olarak bilgisayarı nasıl kulllanacaksınız? Veya diyelim ki görme engelinize ek olarak zihinsel bir engeliniz daha var ve her şeyi öğrenmek ve hatırda tutmak sizin için biraz daha zor. O halde ne yapacaksınız?
İşte tüm bu farklılıkları dikkate alan Dolphin Bilgisayar Erişim firması, Dolphin Rehber adında yeni bir yazılım geliştirdi. Bu yazılım, bilgisayar kullanımını küçük adımlara bölüyor ve daha önce hiç bilgisayar kullanmamış ya da görmenin dışında başka engelleri de olan kullanıcılara bilgisayarı erişilebilir kılmayı amaçlıyor.
Dolphin Rehber, bilgisayar kullanmayı numaralara indirgiyor. Bunu tıpkı telefon bankacılığı ya da konuşan ATM sistemi gibi düşünebilirsiniz. Ana menüde dokuz seçenek bulunuyor. Klavye üzerindeki tuşlara basarak ya da ok tuşlarıyla istediğiniz numarayı yani işlemi seçebilir, alt menülerini dinleyebilirsiniz. Email, yazılı belge oluşturma, internette gezinme, belge tarama ve okuma, film ve müzik gibi medya içeriklerine erişim ve oyun oynamak Dolphin Guide aracılığıyla yapabileceğiniz başlıca işlemler arasında yer alıyor. Yazılım, bilgisayar kullanımını basitleştirirken, işlevselliği göz ardı etmeyişiyle takdir topluyor. Dolphin firması programı 795 Dolar’dan satışa sunuyor.
Bence, yazılımın işlevselliğinin yanında, programın geliştirilme amacı da takdiri hakediyor. Tüm görmeyenleri homojen bir grup olarak düşünmek büyük bir hatadır. Aralarında dahi denebilecek düzeyde bilgisayar kullanabilen hatta yazılımlar üreten kişiler olduğu gibi, daha önce hiç bilgisayar kullanmamış kişiler de olabilir. Dolphin firması bu çeşitliliğin farkına varmış ve bilgisayarı daha geniş bir kitle için erişilebilir hale getirmeye çalışmıştır. Böyle düşünen kişi ve firmaların artmasını, bu ve bunun gibi yazılım ve destek teknolojilerinin çoğalmasını diliyoruz.
Programın detaylı anlatımına, bu yazıyı hazırlarken yararlandığım Access World dergisinin ilgili bağlantısından
http://www.afb.org/afbpress/pub.asp?DocID=aw160603
Programın kendisine ise bu bağlantıdan
http://www.yourdolphin.com/productdetail.asp?id=30
ulaşabilirsiniz.