Toplam Okunma 0
Merhabalar Sevgili Okurlarım! Bu ay da sizlere yazmaktan mutluluk duyuyorum. Bu yazımda daha önce de belirttiğim gibi yüksek lisans eğitimimde erişilebilirlik ikinci serisinden devam edeceğim. Geçen sayıda yüksek lisansa nasıl başladığımı, nasıl kayıt yaptırdığımı ve kayıt olurken ne gibi erişilebilirlik deneyimlerimin olduğunu yazmıştım. Merak edenler olursa seksen üçüncü sayıya bakabilirler. En son derslerin listesine nasıl erişebildiğimi yazmıştım. Kısaca hatırlatmakta fayda olabilir. Google’dan veya Bilgi’nin web sitesine “Bilgi Learn” bağlantısını bulup “enter” tuşuna basıyordum. Daha sonra da kullanıcı adımı ve şifremi yazmam için “e” harfiyle yazma alanına geliyordum. Böylece kullanıcı adımı ve şifremi yazdıktan sonra” aşağı ok” tuşuyla derslerin listesine geliyordum. Derslere katılabilmek, ders kayıtlarını dinlemek, ders notlarını indirebilmek, ödevleri sisteme yükleyebilmek ve ödev notlarını öğrenmek için “Bilgi Learn” sitesine giriş yapmamız gerekir. Yazı tekrarı olmaması için yukarıda yazdığım gibi yazmayacağım. Sadece derslerin listesinden başlayarak tarif edeceğim.
Derslerin listesini okurken derslerin kodları ve adları yazıyordu. Örneğin, “540 Çalışan Mutluluğu ve Motivasyonu, 513 Örgütsel Davranış, 515 İş Analizi” gibi... Ekran okuyucu, tüm ders kodlarını ve adlarını okuyordu. “Aşağı ok” tuşuyla derslerin üzerine geliyordum. O gün hangi dersim varsa o günkü derse giriyordum. Örneğin pazar günü “Çalışan Mutluluğu ve Motivasyonu” dersi varsa, ben pazar günü o derse giriyordum. “Aşağı ok” tuşuyla “Çalışan Mutluluğu ve Motivasyonu” sesini duyana kadar ilerliyordum. Bu sesi duyunca, “enter” tuşuna basıp “insert f7” ile bağlantıları listeliyordum. Daha sonra “s” harfine basarak “sanal sınıf” bağlantısını bulup “enter” tuşuna basıyorum. Son olarak da “b” harfine basarak “odaya katıl” düğmesine geliyordum. Ekran okuyucu, “dersin adı” ve” mikrofon kapalı” gibi komutları verince, derse girdiğimi anlıyordum. Ben ders saatinden beş dakika önce girdiğim için hocanın mikrofonu kapalı oluyordu. Hoca, derse girince mikrofonunu açıyordu. Dersler saat 19:00’da başlayıp 21:00’da bitiyordu. Dersler bazen bir buçuk saat, bazen de iki saat sürüyordu. Bu, tamamen hocaya bağlıydı. Hocalar, ders anlatırken görüntülü ve sesli olarak anlatırlardı. Tabii ki görme engelli olduğum için ben hocaları göremezdim fakat seslerini net duyabiliyordum. Bizim kamera açma zorunluluğumuz yoktu. Hocaların sesini net duyabilmeniz için iyi bir internet bağlantınız olması gerekir. Zira sağlıklı ders yapmanız mümkün olamayabilir. Derslere sesli veya yazarak katılabiliyordum. Ben genelde yazarak katılırdım. Hocalar sorularını sesli olarak sorarlardı. Bizler yazarak cevap verirdik. Sistem bu şekilde işlerdi. Hocalar bizim tüm yazdığımız cevapları okurlardı ve yorumlarlardı. Böylece, soruları doğru mu yoksa yanlış mı cevapladığımızı ve başkalarının ne düşündüğünü rahatlıkla anlayabiliyordum.
Ben cevap yazarken hiç zorlanmazdım. Çünkü erişimi çok kolaydı. “Tab” tuşu ile “sohbet yaz” sesini duyana kadar ilerlerdim. Bu sesi duyunca, yazma alanına cevabımı yazıp göndermek için “enter” tuşuna basardım. Yazdığım cevap direkt hocanın ekranına düşüyordu. Burada yazdığınız cevabı göndermeden okuma şansınız da oluyor. Word dosyası gibi “aşağı-yukarı ok” tuşlarıyla okuyup yazım yanlışlarını kontrol edip daha sonra mesajımı gönderirdim. Gördüğünüz gibi erişimi bu kadar kolay. Derslerde hocalar ders notlarını paylaşırlardı. Kimi zaman PDF dosyası, kimi zaman da video ve PowerPoint formatında paylaşırlardı. Çoğu zaman PowerPoint formatında paylaşım yapılırdı. Ekran okuyucu, ders notlarını, sayfa numaralarını okurdu, içeriğini okumazdı. Ancak ders notlarını “Bilgi Learn” sitesinden indirirseniz, o zaman içeriğini okuyabiliyordunuz. Yeri gelmişken hocaların yüklediği ders notlarını sistemden indirme işleminin de erişilebilir olduğunu belirtmek isterim.
Ders notlarını sistemden indirme şu şekilde olmaktadır: Öncelikle hangi dersin ders notlarını indirmek istiyorsak, o dersin “aşağı ok” tuşuyla üzerine gelip “enter” tuşuna basıyoruz. Gene “insert f7” ile bağlantıları listeledikten sonra, bu sefer de “b” harfine basarak “haftalık” bağlantı butonunu bulup “enter” tuşuna basıyoruz. Bir dönem ders süresi on dört hafta sürdüğü için tüm hafta ders notları numaralıdır. “Aşağı ok” tuşuyla kaçıncı hafta ders notunu indirmek istiyorsak üzerine gelip tekrar “enter” tuşuna basmamız gerekiyor. Daha sonra, “uygulama” tuşuna basıp “kaydet” menüsünü bulup “tab” ile “kaydet” sesini duyana kadar ilerliyoruz. “Kaydet” bağlantısına bastığımızda, ders notlarını bilgisayara indirmeye başlamış oluyor. “Kaydetme işlemi tamamlandı” sesini duyunca, ders notlarının sorunsuz bir şekilde kaydedildiği anlaşılıyordu. Hocalar, ders notlarını genelde derslerden birkaç gün önce sisteme yüklerlerdi. Böylece, derslere girmeden önce fikir sahibi oluyordum. Özellikle video hakkında konuşulacaksa, önceden izleme şansım olduğu için derse katılmam daha rahat oluyordu. Ders sırasında bir kere sıkıntı yaşadım. O da hemen çözüldü. Yaşadığım sıkıntı şuydu: Bir hocamız derste video bağlantısı paylaşacağını ve bunu izlememizi ve daha sonra da bu video hakkında konuşacağımızı söylemişti. Fakat ben nedendir bilinmez video bağlantısına erişim sıkıntısı yaşamıştım. Bilgisayarıma format attıramadığım için NVDA program sürücüsü de eski olduğu için erişim sıkıntısı yaşadığımı düşünüyorum. Durumu hemen hocaya yazmıştım. Hoca da e-mail adresimi yahut cep telefonumu yazarsam, video bağlantısını oradan paylaşabileceğini söylemişti. Ben de hemen cep telefonumu vermiştim. WhatsApp uygulamasından videoyu göndermişti. Böylece, ben de diğer arkadaşlarımla birlikte aynı anda videoyu izlemiş oldum. Eğer ders esnasında grafik, tablo ve resim paylaşılıyorsa, kimi hocalar kendiliğinden betimliyorlardı, kimi hocalara da hatırlatmak zorunda kalıyordum. Görme engelli olduğum, bölümün idari asistanı tarafından hocalara önceden bildirilmişti. Ben de açıkçası bir problem çıkmadıkça, durumumu açıklamaya gerek görmüyordum.
Her şey iyi, güzel fakat ders dinleme esnasında not tutamıyordum. Çünkü hocanın sesiyle ekran okuyucunun sesi birbirine karıştığı için dersi anlayamıyordum. Bu yüzden ders kaydını dinleyerek not tutuyordum. Uzaktan eğitim olduğu için dönem boyunca dersler kaydediliyordu. Bu da dersi kaçıranlar için avantaj sağlıyordu. Ders kayıtları iki saat sürüyordu. Bu yüzden ders kaydı dinlerken bazı pratik çözümler üretmek zorunda kaldım. Takdir edersiniz ki iki saatlik ders kaydı dinlemek hiç kolay değildir. Bu yüzden öncelikle dersleri kaçırmamaya özen gösteriyordum. Böylece, derslerin önemli kısımlarını anlayabiliyordum. Bir de ders notlarını da okuyordum ki farklı örnek veya bir konu anlatılmışsa, bu kısımları da not alabiliyordum. Diğer kısımlar zaten ders notlarında var. Son bir çözüm ise, gereksiz gördüğüm kısımları ileri sarıyordum. Bu şekilde, zamandan tasarruf ediyordum. Ders kaydını da sistemden dinlemek gayet basit ve erişilebilir şekilde mümkün. Hangi ders kaydını dinlemek istiyorsam, o dersin üzerine gelip “enter” tuşuna bastığımızda, “sanal sınıf” bağlantısına giriyoruz. “Tab” ile “tarih-saat” bağlantısına geliyoruz. “Aşağı ok” tuşuyla gün, ay, yıl seçtikten sonra, “enter” tuşuna basıp “tab” ile MP3 dersin bağlantısına geliyoruz. Tekrar “tab” ile “oynat” düğmesine basıp ders kaydını dinleyebiliyoruz. İleri veya geri sarmak için yine “tab” ile “on saniye geri git” ve “on saniye ileri git” düğmelerine basılı tutmak yeterli olacaktır. Ben her hafta ders kaydını dinlemeye özen gösterdim, özellikle hocalar ödev verdiklerinde. Böylece, ödevleri hatasız yapabiliyordum. Ödevlerin konusu açılmışken ödevlerin sisteme nasıl yüklendiğini anlatsam, iyi olacak. Hangi dersin ödevi yüklenecekse veya ödev var mı diye bakılacaksa, yine “aşağı ok” tuşuyla dersin üzerine gelip “enter” tuşuna basıyoruz ve “insert f7” ile bağlantıları listeledikten sonra, “b” harfiyle “haftalık” kısmına geliyoruz. Diyelim ki “üçüncü hafta” bağlantısına bastık. Ödevin içeriği ve bir de ödev yükleme kısmı var. Ödevin içeriğini öğrenmek için “ödev içerik” bağlantısına basmanız gerekiyor. Ödevin içeriğinde genelde hocaların ödev talimatları yazılıyor. Yazı şeklinde yazdığı için ödevimi nasıl yapacağım hakkında bir sorun olmuyordu. Ödev konusunda takıldığım olursa, hocaya mail atardım. Hocadan cevap gelir gelmez, ödevi yapıp yüklerdim. Ödevi sisteme yüklemek için “ödevi yükleme” bağlantısına girip “tab” ile “dosya ekle” butonunu bulmanız gerekir. Sonra, dosya adı soracaktır. Dosya hangi konumda yüklüyse, o konuma gelip dosya adını yazınca, otomatik gelmektedir. Daha sonra da “tab” ile “taslağı kaydet” ibaresini bulup taslağı kaydettikten sonra, “gönder” düğmesine bastıktan sonra ekran okuyucu “ödeviniz başarıyla tamamlanmıştır” diye seslendirdiğinde, ödevin yüklendiğini anlamış oluyordum. Hocaların verdiği ödev notlarını öğrenmek için de “notlarım” kısmına bakıyordum. Yine hangi dersin ödev notunu öğrenmek istiyorsam, “aşağı ok” tuşuyla dersin üzerine gelip basmam gerekiyor. “İnsert f7” tuşlarına basarak bağlantıları listeledikten sonra, “n” harfine basarak “notlarım” bağlantısını “enter” tuşu ile açıyoruz. Daha sonra “h” harfi ile “notlarım” başlığına gelip “aşağı ok” tuşuyla ödevin notunu okuyabiliyordum. Böylece, ödev notunu rahatlıkla öğrenmiş oluyordum. Ödev yaparken erişim konusunda bir-iki sıkıntı dışında bir problem yaşamadım.
Mesela hocalar bazı ödevleri tablo veya grafik şeklinde yazmamızı isterdi. Ben de hocaya durumumu bildirip Word formatında yazıp yazamayacağımı sorardım. Genelde olumlu yanıt alırdım. Bir başka ödevde yaşadığım sıkıntı ise, iş hayatımızda yaşadığımız herhangi bir sorunumuzu karikatür çizerek anlatmamız gerekiyordu. Ben %100 görme engelli olduğum için durumumu hocaya bildirmiştim. Karikatür yerine yazı şeklinde anlatmamı önermişti. Bunların dışında, ödev yapma konusunda bir sıkıntı yaşamadım.
Ah yine yazıyı çok uzun yazdım. Bir dahaki sayıda sınav sisteminin nasıl uygulandığından, sınav notlarını nasıl öğrendiğimden, proje yazarken hangi kaynaklardan yararlandığımdan ve proje yazarken yaşadığım zorluklardan söz edeceğim. Bir dahaki sayıda görüşmek dileğiyle, mutlulukla kalın.