21 Ekim 2021 Perşembe günü İstanbul Büyükşehir Belediyesi İETT Bilişim Daire Başkanı Sayın Şeref Can Ayata ile başta sesli anons sistemi olmak üzere İstanbul toplu taşımanın erişilebilirliği ile ilgili görüştük. Engelsiz Erişim Derneği adına Gökhan Güngör, Muhammed Dalak ve Nurşen Korkmaz’ın katıldığı toplantıda sesli anons, MOBİETT uygulaması ve İETT web sitesinde yaşanan erişilebilirlik sorunlarını ve çözüm önerilerimizi aktardık. Erişilebilirlik sorunlarının bir an evvel çözülerek herkes için eşit ve erişilebilir belediyeciliğe en kısa zamanda ulaşılması talebimizi ilettik.

Engelsiz Erişimin var olduğu 2005 tarihinden itibaren takip ettiğimiz toplu taşımanın erişilebilirliği mücadelesini sürdürmeye devam ediyoruz. Ulaşım erişilebilirliği çalışmamızın 2021 Temmuz-Ekim aylarında web sitemizde İETT anons erişilebilirliğini test etme amacıyla Engin Yılmaz’ın yürütücülüğünde araştırma çalışması başlatmıştık. Anket sonuçlarını da içeren kapsamlı bir araştırma raporunu Şeref Bey’e sunduk. Raporda sadece sorunlara değil çözüm önerilerimize de yer verdik. Görüşmemizde ve Raporumuzda geçmişten bu yana yaptığımız tespitlerin yanı sıra derneğimize ulaşan talep, sorun ve tespitlere de yer verdik. Aktardığımız sorunların çözümlerine dair sözler aldık.

Metrobüs Araçlarının En Az Yüzde Doksan Altısının Sesli Anons Sistemleri On Gün İçinde Arızasız Çalışıyor Olacak!

Sorunların farkında olduklarını ve giderilmesi için yoğun mesai harcadıklarını belirten Şerif Can Ayata tarafından Metrobüs araçlarında çalışma yapıldığı, çalışmanın on gün içerisinde tamamlanmış olacağı, araç içerisindeki sesli anonsların büyük oranda çalışır duruma getirileceği ifade edildi. Metrobüs peron anons sisteminde de iyileştirmeler yapıldığı, daha anlaşılır insan ses kayıtlarıyla anonsların gerçekleştirileceği aktarıldı.

Her Ay 200 Halk Otobüsü Sesli Anons Verir Konuma Getirilecek!

İstanbul toplu taşımasına hizmet veren 3400 halk otobüsünün sesli anons sistemi için ihale yapıldığı, sesli anons sistemlerinin kurulumuna bir an önce başlanacağı iletildi. Anons sistemini içeren yolcu bilgilendirme sisteminin tamamıyla merkezi kontrol ile çalışır olarak tasarlanması sebebiyle dış müdahalelere kapalı olacağını belirten Can Ayata, böylelikle dış müdahalelerle sistemin aksatılması sorununun giderileceğini söyledi.

MOBİETT Uygulaması Ve İETT Web Sitesi Yenilenecek Ve Erişilebilir Olacak!

MOBİETT uygulamasının ve İETT web sitesinin vatandaşların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yeniden tasarlanacağını, yapım aşamasında erişilebilirlik için danışmanlık hizmetinin alındığını paylaşan Can Ayata, derneğimizce iletilen erişilebilirlik testlerinde bulunma talebimizi memnuniyetle karşıladıklarını, Engelsiz Erişim Derneğinin kullanıcı testi sürecine derhal dahil edileceğini ifade etti.

2022 Haziran Ayında Tüm Otobüslerde Sesli Anons Tam Çalışır Olacak!

Can Ayata sesli anons ihalesinin tamamlanması ve kurulumların gerçekleştirilmesiyle birlikte otobüs sesli anonslarının tamamının çalışır duruma 2022 haziran ayında getirileceğini belirtti. Sürecin belirtilen takvim dahilinde tamamlanması sözünü verdi.

Otobüs Kapı Numaraları Braille Ve QR Kod Olarak Otobüslerde Bulunacak!

Beyaz masaya iletilen şikayetlerde kapı numarasının görmeyenler tarafından okunamama sorunu için, ilettiğimiz çözüm önerilerinin uygulanabilir olduğunu belirten Can Ayata, Bilgi İşlem Dairesince otobüsün tespiti için destek verileceğini, ayrıca kapı numaralarına görmeyen vatandaşlarımızın erişebilmeleri için Braille ve QR kod etiketlerin yerleştirileceğini beyan etti. Sürecin en geç üç ay içinde tamamlanacağı sözünü verdi.

İstanbul Kart HES Kodu Yükleme Sayfasındaki Güvenlik Kodu Seslendirilecek!

Pandemi sebebiyle zorunlu olarak İstanbul Kart’a HES kodu yüklenmesi yapılması gereken sayfa güvenlik kodunun sesli olmaması nedeniyle maalesef erişilebilir değil. Daha önce hem beyaz masa hem de sosyal medyadan ilettiğimiz erişilebilirlik sorununu görüşmemizde de ilettik. Can Ayata gerekli birimlerle irtibata geçerek sorunun en kısa zamanda çözüleceğini söyledi.

Görüşmemizde sorunlardan haberdar, verilen bilgilerle en azından saha araştırılması yapılmış şekilde hazır bir bilgi işlem dairesi yetkilisiyle karşılaştık. Erişilebilirlik için profesyonel danışmanlık desteğinin alınıyor olması bilgisi bizi doğru yönde gidiliyor konusunda umutlandırdı. Taleplerimiz ötelenmeden dinlendi. Çoğu talebimize olumlu yanıtlar aldık, ancak bazı elzem taleplerimiz yanıtsız kaldı.

  • Sefere çıkma koşuluna anons sisteminin çalışır konumda olması eklensin,
  • Anons sistemini sabote eden personele cezai işlem uygulansın.

Bu taleplerimizin de sorunun çözümü için kesinlikle uygulanması gerektiğini savunuyoruz. Vatandaşın ulaşıma, bilgiye, hayata erişim hakkı bir kişinin sorumsuzluğuna terk edilemez. Söz aldıklarımızın takibini yapacak, sonuç alamadıklarımızın mücadelesini sürdüreceğiz. Herkes için eşit ve erişilebilir bir hayat mümkün. Bu koşuya hep birlikte devam edeceğiz. Hakkınızın ve sorunlarınızın takibini kimseye bırakmamanız, hak arama mücadelesine bir an önce omuz vermeniz çağrısıyla.

 

İstanbul toplu taşıma erişilebilirlik sorunlarının giderilmesine dair dilekçemize ve İlgili araştırma raporumuza

İETT Sesli anons Sürecindekki aksaklıklara İlişkin Dilekçemiz Ve Çözüm Önerileri raporumuz | Engelsiz Erişim Derneği (engelsizerisim.com)

Bağlantısından ulaşabilirsiniz.

 

Söz konusu raporda da bulunan 20 maddeden oluşan çözüm önerilerimizi aşağıda da belirtmek istiyoruz.

Çözüm Önerilerimiz

 

  • İstanbul’daki tüm araçlardaki hoparlör, ekran ve diğer anonsu sağlayan donanımların bakımları vakit geçirmeksizin yapılmalı ve gerekiyorsa onarım ve değişimler gerçekleştirilmelidir.
  • Bu sistemlerdeki aksaklıklara anlık müdahale edilebilecek mekanizmalar garanti altına alınmalıdır.
  • Otobüs ve metrobüslerdeki tüm anonsların açık ve duyulabilecek ses seviyesinde olması sağlanmalıdır. Bu noktada daha önce aldığımız bilgiye göre, Otokar ve Karsan araçlarındaki ses sisteminin iç ve dış anons çalışması başarılı olduğundan söz konusu araçlardaki anons sistemi referans alınarak bütün araçlardaki ses sistemi düzenlenebilir.
  • Araç bilgisayarlarında güncel olmayan yazılımlar, hat güzergahları, güncel durak bilgilerinin yüklemeleri güncellenmeli. Bazı hatlarda bir kısım durakların anons edilmemesi ya da yanlış anons edilmesi gibi aksaklıklar giderilmelidir.
  • Dış anonslar tamamen elden geçirilmelidir. Dış ve iç anonsların doğru yöne yapılmaması sorunu giderilmeli, ilgili teknik ekip bağlantıları doğru yapması ve doğru seslerin (mono ya da stereo) yüklenmesi konusunda donanımlı hale getirilmelidir.

 

  • Anons sistemlerin kapatılması veya ses seviyesinin düşürülmesi gibi manuel müdahalelerin araç içinden yapılması devre dışı bırakılmalı. Bu tarz bir müdahale olduğunda merkezi sisteme anlık bildirimin gitmesi sağlanmalıdır.
  • Anons sistemini kapatan veya donanımsal müdahale ile devre dışı bırakanlar hakkında caydırıcı cezai işlemler uygulanmalıdır.
  • Saha denetimlerinde kullanılan soru setleri gözden geçirilip anons sisteminin doğru şekilde denetimine yönelik gerekli güncellemeler yapılmalı, iç anonsla dış anons ayrı ayrı sorulmalı ve denetlenmesi sağlanmalıdır.
  • Sefere çıkacak otobüsün göreve uygunluk denetimi yapılırken bakılacak unsurlar arasına anons sisteminin çalışması eklenmeli, ancak çalışmayan anons sistemleri çalışır hale getirildikten sonra otobüsün sefere çıkmasına müsaade edilmelidir.
  • Yolcuların olası anons sorunlarını Beyaz Masa’ya daha kolay ve pratik biçimde bildirebileceği bir kanal oluşturulmalıdır. Yolculardan kolay erişmelerinin mümkün olmadığı kapı numarası tarzı bilgiler istenmemeli, bunun yerine hat numarası, saat ve konum bilgisinden gerekli işlemler yapılabilmelidir. Yine de kapı numaraları Otobüs içine Braille alfabesiyle de konulmalıdır.
  • Böyle zamanlarda Çağrı merkeziyle görüntülü iletişim kurulabilecek bir mekanizma da hayata geçirilebilir.
  • MOBİETT uygulamasında seçilen hatta durakların otomatik olarak yolcuya bildirilebileceği bir geliştirme yapılmalıdır. Bununla ilgili üçüncü parti uygulama örnekleri incelenebilir.
  • Yine MOBİETT uygulamasındaki erişilebilirlik sorunları giderilmeli ve bu sorunları düzenli olarak saptayacak, içinde engellilerin de bulunduğu bir komisyon kurulmalıdır.
  • MOBİETT uygulamasında izlenemeyen araçların takip edilebilmesi için kayıtları yapılmalı, duraktan geçen araçları gösteren ekranda görünmemesine rağmen güzergahta bulunan araçlara çokça rastlandığından bu sorun ivedilikle giderilmelidir.
  • Uygulamada durakta beklerken seçilen hat şoförlerine uyarı gönderilmesi mekanizması gerçek anlamda hayata geçirilmelidir.

 

  • İETT web sitesinde hat hareket saatlerini gösteren tablonun resim olarak sunulmasından derhal, amasız fakatsız vazgeçilmelidir. Zira yıllardır Resmi bir kurum WCAG erişilebilirlik standartlarını alenen ihlal etmektedir.
  • Paralel olarak, Hes kodu bildirimi gibi alanlarda kullanılan güvenlik kodlarına ilişkin ivedilikle alternatifler üretilmelidir. Yani İETT’nin hiçbir uygulaması veya sayfasında Web ve uygulama erişilebilirlik kuralları göz ardı edilmemelidir.
  • Araç şoförlerine sesli anons sistemlerinin ve erişilebilirliğin önemi, engellilere karşı davranışları konusunda yeniden bir eğitim verilmeli, bu eğitime eğitmen olarak bizzat engelliler de katılmalıdır. Örneğin bir şoföre anons sorulduğunda “Sen nerede incen, ben haber veririm sana” yanıtıyla karşılaşılmamalıdır.
  • Saha denetim ekiplerine de sesli anonsu temel alan bir eğitim verilmeli, anons sisteminin bazı insanlar için ne anlam ifade ettiği, iç anonsla dış anonsun ne tür bilgiler verdiği ve neden ayrı ayrı denetlenmesi gerektiği anlatılmalıdır.
  • Yukarıda da bahsedildiği üzere, ulaşım, uygulama ve web sayfasındaki erişilebilirlik konularında İETT yetkilileri ve engelli sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerin katılımıyla bir erişilebilirlik komisyonu yeniden tesis edilmeli, bu komisyonun kendi aralarında belirli periyodlarla toplanması ve hızlıca haberleşerek sorunların çözümüne katkı verecekleri mekanizmaların kurulması sağlanmalıdır.