Mahrem Oy Hakkımızın Peşindeyiz

Merhaba Erişilebilirlik Dostlarımız,

Engelsiz Erişim Derneği olarak 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçimlerde kullanılacak şablonlarla ilgili belirsizlikler içeren video yayınlandığından itibaren Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Sayın Ahmet Yener ile görüşmek için defaatle randevu talebinde bulunmaktaydık. Başkanın yoğunluğu nedeniyle kendisi ile olmasa da 02.05.2023 Salı günü Seçim Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Sayın Mehmet GEDİK ile Engelsiz Erişim Derneği ve GETEM işbirliğiyle bir görüşme gerçekleştirdik. Bu görüşmede hazırlanan şablonların bir kısmını inceleme fırsatı bulduk. “Bir kısmını” diyoruz malum, neredeyse her ilin pusulası ve buna bağlı olarak şablonu farklı olduğu için doğal olarak tüm şablonları inceleme şansımız olamazdı. Gelin size biraz şablonların neye benzediğinden bahsedelim.

Öncelikle şablonlar ve pusulaların birbiriyle örtüşeceğinin taahhüdünü aldığımız haberiyle başlayalım. İncelediğimiz kadarıyla hazırlanan şablonlar; biçimi, kullanılan kâğıt, kenarındaki kulak kısmı gibi özellikleriyle daha önce Engelsiz Erişim Derneği tarafından bastırılmış olanlarla çok benzeşiyor. Öte yandan bu seçimlerde kullanılacak şablonlarda körler olarak delik saymak zorunda kalacağımızı üzülerek belirtmek istiyoruz. Her ne kadar daha önce YSK için hazırladığımız raporda ve yaptığımız görüşmelerde Braille ve büyük puntolu Latin harflerin bulunmasının bir zorunluluk olduğunu belirtmişsek de, ne yazık ki okur-yazarlığımızın, “İlk seferin günahı olmaz!” Anlayışına kurban gittiğini gördük. Diğer bir üzücü haber de şablonları önceden inceleme fırsatımızın olmayacağı. Şablonları ancak sandıkta inceleyebileceğiz maalesef! Tabii her sandığa bir şablon gönderileceğinin teyidini de almış olduk yine üzülerek. Bununla ilgili olarak da bir sandıkta ikinci bir görme engelli seçmen bulunması durumunda diğer sandıktan şablon devşirileceği bilgisini de aldık ve bu konuda sandık görevlilerinin de bilgilendirilmesi gerekliliğini hatırlattık.

Birçok üzücü haber verdiğimizin farkındayız fakat şablonlar basılmış ve seçime çok az zaman kalmışken, şablonlar veya nasıl dağıtılacakları üzerinde bir değişiklik yapılması mümkün olmadığından ancak durumu kısmen de olsa lehimize çevirmeye yönelik davranmak durumunda kaldığımızı yine üzülerek belirtmek istiyoruz. Gelelim GETEM ve Engelsiz Erişim Derneği olarak onlara hem bu seçimler hem de sonrası için neler önerdiğimize:

Öncelikle bu seçimler için şablonların nasıl kullanılacağı, şablonun ne şekilde tasarlandığı gibi konuların ayrıntılı bir biçimde ve bir görme engelli tarafından anlatıldığı bir video çekilmesini ve yaygınlaştırılmasını istedik. Sandıklarda görme engelliler olarak oyumuzun ifşa olmaması için sandık görevlilerine açık talimatlar verilmesini, şablonun ikinci bir seçmen tarafından kullanılmamasını özellikle talep ettik. Bu konularla ilgili notların alındığını bilmekle birlikte nasıl bir sonuç alacağımızı bilemiyoruz maalesef! Bundan sonraki seçimler için ise görme engellilerin bulunduğu bir çalıştay yapılmasının ve şablonların bu çalıştayda varılacak sonuçlar doğrultusunda tasarlanması ve dağıtılmasının bir zorunluluk olduğunu bir kere daha dile getirdik. “Bir kere daha” diyoruz çünkü daha önce bu konuyu birkaç kere gündeme getirmiştik, geldiğimiz nokta: uygun yerde delikleri olan kartonlar oldu maalesef! Tabii bundan sonra üretilecek olan şablonların mutlaka ve mutlaka Braille ve büyük puntolu Latin harflerle yazılı, üzerinde adayların seslendirildiği sayfaya yönlendiren QR kodların bulunacağı şekilde hazırlanması, her seçmene bir şablon düşecek sayıda basılması ve sandıklar yerine seçmen kâğıtlarıyla birlikte kör seçmenlerin adreslerine ulaştırılmasını talep ettiğimizi de belirtelim.

Umuyoruz ki en azından bu seçimlerde okur-yazarlığımız hiçe sayılsa da, önceden şablonlara dokunma ve oy kullanmayı deneyimleme fırsatı bulamasak da ilk defa oy mahremiyetimiz devlet eliyle sağlanır. Verdiğimiz bunca üzücü haberden sonra oy mahremiyetimizin peşini bırakacağımız sanılmasın! En azından önerdiğimiz şablon tanıtım ve kullanım videosunun çekilmesinin sonuna kadar peşindeyiz. Seçim günü canlı yayınımızda deneyimlerimizi paylaşarak bir deneyim arşivi oluşturacağız. Bu noktada sizlerin desteklerine ihtiyacımız olduğunu, körler olarak mahrem oyumuzun arkasında olduğumuzu ancak birlikte olursak gösterebileceğimizi biliyoruz. Bu nedenle hepinizi 14 Mayıs Pazar Günü deneyimlerinizi paylaşmaya, şablonların iyi ve kötü taraflarını anlatmaya davet ediyoruz. Ayrıca her sandıkta bir tane şablon olacağı ve bu şablonları yanımızda götüremeyeceğimizi öğrendiğimize göre herhangi bir sorun yaşamanız halinde bu sorunu tutanak altına aldırmanızı öneriyoruz. Bunun cılız bir yöntem olduğunu bilsek de, mahrem oyumuzun peşinde elden gelen her çözüme ihtiyacımız olduğunu akılda tutuyoruz.